Bu çok fazla gündeme gelmemiş olabilir, ama beslenme ve akciğer sağlığı arasında daha net bağlantılar ortaya konuluyor. Birçoğumuz fast food, işlenmiş gıdalar ve paket yemekler gibi enerji açısından yüksek ama besleyicilik açısından düşük olan yiyeceklerin kilo almaya ve obeziteye sebep olduğunu biliyor. Bu tür yiyecekler genellikle doymuş yağ, rafine karbonhidrat (veya şeker) ve sodyum açısından yüksek değerlere sahiptir; bu da diyabet, kalp rahatsızlıkları ve bazı kanser risklerinin artmasına neden olur. Kötü yemek yemenin farklı sonuçları da var. Son zamanlarda sağlıksız yemek yemenin akciğerlerimizi etkileyebileceği ortaya çıktı. Bu açıdan, aslında yeme alışkanlığımızı değiştirmek, daha kolay nefes almamıza yardımcı olabilir.
Sağlıklı Akciğer İçin Sağlıklı Diyetler
Yeme alışkanlığı ve akciğer fonksiyonlarını ilişkilendiren çalışmaların çoğu, kronik obstrüktif akciğer hastalığına yani KOAH’a odaklanmıştır. Sigara içmeye bağlı KOAH, akciğerde ilerleyen bozulmaya ve astıma yol açar. Birkaç büyük çalışmaya göre sağlıksız bir yeme alışkanlığı (rafine tahıllar, kırmızı etler, tatlılar ve patates kızartması gibi), sağlıklı yeme alışkanlığına (meyve, sebze, balık ve tam tahıllar) göre akciğer fonksiyonunda azalma ve KOAH başlangıcı riskini artırdığı gözlenmiştir.
Yakın zamanda 40 binin üzerinde erkekte 13 yıl boyunca yapılan bir çalışmada, yüksek meyve ve sebze tüketiminin, KOAH riskinin azalmasıyla bağlantılı olduğu ortaya çıkmıştır. Mevcut ve eski sigara içenlerin günde beş veya daha fazla porsiyon meyve-sebze tüketmesinin, günde iki porsiyondan daha az meyve-sebze tüketenlere göre KOAH riskinin yüzde 30-40 düştüğü ifade ediliyor. Mevcut KOAH hastaları üzerinde yapılan üç yıllık bir çalışma ise, yüksek meyve ve sebze diyeti tüketenlerin akciğer fonksiyonunda bir iyileşme olduğunu ortaya koydu.
Meyve ve Sebze Tüketmek Astım Krizini Düşürüyor
Astımda, batılılaştırılmış diyetler, fast food’lar ve işlenmiş gıdaların astım atakları, akciğer fonksiyonlarında azalma ve nefes darlığı riskini artırdığına dair kanıtlar bulunmaktadır. Newcastle Üniversitesi’ndeki Sağlıklı Akciğerler Merkezi’nde yüksek meyve ve sebze diyetinin astım hastaları üzerindeki etkisini üç ay boyunca test ettik. Günde yedi veya daha fazla porsiyon meyve ve sebze tüketen kişilerin, düşük meyve ve sebze diyeti (yani günde üç porsiyondan az) tüketen kişilere kıyasla astım krizi riskinin azaldığını ortaya koyduk.
Astımla ilgili bir başka çalışmada, altı ay boyunca yüksek tansiyonu durdurmak için bir diyet kullanıldı. Bu diyet hedefleri arasında 7-12 porsiyon meyve-sebze tüketmenin yanı sıra 2-4 porsiyon az yağlı / yağsız süt ürünleri tüketmek ve ayrıca günlük yağ ve sodyum alımını sınırlamak yer alıyordu. Bu, astım kontrolü ve yaşam kalitesinde iyileşmeler sağladı.
Meyve ve Sebze Akciğer Sağlığını Nasıl İyileştiriyor?
Bilindiği gibi KOAH ve astım gibi solunum yolu hastalıkları olan kişiler, iltihaplı hava yollarından şikayetçidir. Hava yolu dokusu şişer ve aşırı duyarlı hale gelir. Aşırı mukus üretilir ve solunum tüpleri bazen geri dönülemez şekilde hasar görür. Bunun sonucunda hava yollarının daralır ve havanın akciğerlere girip çıkması zorlaşır. Rahat nefes alamama, hızlı bir şekilde hayati tehlike oluşturabilir.
Kısıtlı hava akışı, astım ve KOAH’lı kişilerde öksürük, hırıltılı solunum, nefes darlığı ve göğüste sıkışma gibi semptomlara neden olarak günlük aktiviteler üzerinde zayıflatıcı bir etkiye sahip olabilir. Diğer yandan zengin bir çoklu besin kaynağı olan meyve ve sebzeler, solunum yollarındaki iltihaplanmayı azaltır. İçerisindeki çözünür lif ve antioksidanlar bu iyileşmeye katkı sağlar.
Diyet Lifi ve Akciğer İltihabı
Diyet lifi, çözünür ve çözünmez formlarda bulunur. Çözünür lif, kısa zincirli yağ asitleri üretmek için bağırsak bakterileri tarafından fermente edilir. Bunlar, hava yolu iltihabını baskılayan bağışıklık hücrelerinin yüzeyindeki spesifik reseptörlere bağlanabilir. Sağlıklı Akciğerler Merkezi, tek bir doz çözünür lifin bu reseptörleri aktive ettiğini ve sadece dört saat içinde insan solunum yollarındaki iltihabı azalttığını göstermiştir. Diğer yandan kısa zincirli yağ asitleri, “epigenetik değişiklik” olarak bilinen süreçle hava yolu iltihabına neden olan genlerin engellenmesini sağlayabiliyor. Dolayısıyla, çözünür lif alımınız yüksekse, hava yolu iltihabına karşı korunma sağlanabilir.
Antioksidanlar da Antienflamatuardır
Meyve ve sebzelerde C vitamini, karotenoidler ve flavonoidler gibi antioksidanlar yer alıyor. Bunlar serbest radikallerin zararlı etkilerine karşı koruyucu olmaları sayesinde faydalıdırlar. Serbest radikaller astımlı hava yollarına zarar verebilen aktifleştirilmiş enflamatuar hücreler tarafından üretilen oldukça reaktif moleküllerdir.
Birçok gözlemsel çalışma, antioksidanları ve akciğer sağlığı ile ilişki olduğunu tespit etmiştir. Bununla birlikte, astımda antioksidan takviye besinleri hakkında yapılan çalışmalardan elde edilen veriler ikna edici değildir. Birkaç çalışma, takviyelerin, muhtemelen bireysel besinlerin kullanımına bağlı olarak faydalı bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Birbirine bağlı olarak fayda sağlayan antioksidanlar, meyve ve sebzede bir arada bulunur. Bu yüzden takviye ürünler yerine, diyetinizi meyve ve sebzeyle değiştirmek daha doğru bir adım olacaktır.
Kaynak: The Conversation
